Câu hỏi: Trình bày các khái niệm và các công cụ chủ yếu của các chính sách TMQT.
* Khái niệm:
Chính sách TMQT là hệ thống các quan điểm, mục tiêu, nguyên tắc, công cụ và biện pháp do nhà nước sử dụng để điều chỉnh các hoạt động TMQT của các quốc gia trong một thời kỳ nhất định nhằm đạt được những mục tiêu KT-XH của quốc gia đó.
* Các công cụ, biện pháp chủ yếu:
- Các công cụ. biện pháp quản lý:
- Thuế quan
+ Khái niệm: Thuế quan là loại thuế đánh vào mỗi đơn vị hàng hóa XK hay NK qua lãnh thổ hải quan của một quốc gia.
+ Phân loại: theo đối tượng áp dụng: Gồm có thuế quan XK và thuế quan NK; Ngoài ra, theo cách tính thuế: thuế quan tuyệt đối, thuế quan trị giá; theo tính chất áp dụng: thuế quan thông thường, thuế quan ưu đãi, thuế quan trừng phạt.
+ Xu hướng: thuế quan được áp dụng theo xu hướng giảm dần trong quá trình hội nhập ktqt; các quốc gia cam kết cắt giảm thuế quan theo lộ trình tự do hóa TM trong hoạt động TM đa phương của khối hợp tác ktế khu vực.
- Hạn ngạch (quocta)
+ Khái niệm: Hạn ngạch là quy định của nhà nước về lượng hàng hóa hoặc giá trị hàng hóa lớn nhất được phép XK hay NK đối với 1 thị trường hay khu vực thị trường cụ thể trong 1 năm.
+ Phân loại: theo đối tượng áp dụng: gồm có hạn ngạch XK và hạn ngạch NK; theo tính chất áp dụng: gồm có hạn ngạch tuyệt đối và hạn ngạch thuế quan.
+ Xu hướng: trong đk thực hiện tự do hóa TM và hội nhập ktqt nói chung, công cụ hạn ngạch được điều chỉnh theo xu hướng giảm dần.
- Các quy định về tiêu chuẩn kỹ thuật
+ Khái niệm: là những quy định về tiêu chuẩn vệ sinh, đo lường, an toàn lao động, đóng gói bao bì, ký mã hiệu, dán nhãn, bảo vệ môi trường sinh thái,.. đối với hàng hóa trong TMQT.
+ Ví dụ: quy định về bảo vệ môi trường (ISO 14000 – ISO 14001), dán mác sinh thái (C/E); quy định về sức khỏe và an toàn ( HACCP), quy định về quản lý chất lượng (ISO 9000), …
+ Phân loại: các tiêu chuẩn về mặt xã hội, các tiêu chuẩn về chất lượng.
+ Xu hướng: tìm ra cách ban hành những tiêu chuẩn quốc tế thống nhất.
- Hạn chế xuất khẩu tự nguyện
+ Khái niệm: là biện pháp hạn chế XK theo đó, một QG NK đòi hỏi QG XK phải hạn chế bớt lượng hàng XK sang mình một cách ‘tự nguyện’, nếu không họ sẽ áp dụng biện pháp trả đũa kiên quyết.
+ Có tác động kinh tế tương đương như hạn ngạch XK, nhưng mang tính miễn cưỡng và gắn liền với những điều kiện nhất định.
- Chính sách chống bán phá giá
+ Bán phá giá trong TMQT là hiện tượng xảy ra khi một loại hàng hóa được XK với giá thấp hơn giá bán thông thường của mặt hàng đó tại thị trường nội địa nước XK hoặc giá XK sang thị trường nước thứ 3.
+ Khi đó, nước NK sẽ rút ra những đánh giá và kết luận về hiện tượng bán phá giá của hàng NK=> áp dụng các biện pháp trừng phạt.
** Một số biện pháp khác: kiểm soát ngoại hối; giấy phép NK;…