Chủ đề ngày hôm nay: Cây thương lục và những điều cần biết
Thời gian gần đây, nhiều người rỉ tai nhau về loài cây rất dễ trồng, củ của cây có hình dáng rất giống với củ nhân sâm, khi ngâm rượu có màu, mùi và vị rất thơm của mùi nhân sâm. Hiện đã có rất nhiều gia đình ngộ nhận là sâm quý nên gây giống trồng để lấy củ ngâm rượu uống… Loại cây này rất dễ trồng, mau lớn, chỉ sau khoảng 6 – 8 tháng là cho củ to cỡ cổ tay..
Sự thật đây chính là cây thương lục, xuất xứ ở Bắc Mỹ, được thuần hóa ở Châu Âu và nhiều nước khác, trong đó có nước ta, cây thương lục có tên khoa học là Phytolacca acinosa Roxb Ở Việt Nam, thương lục có khá nhiều tên gọi khác nhau như: bạch mẫu kê, sơn la bạc, dã la bạc, kim thất nương, trưởng bất lão… Xin giới thiệu cách nhận biết về loài cây này đến bạn đọc gần xa.
Cách Nhận biết cây thương lục
Thương lục là loài cây thảo, sống nhiều năm, thân hình trụ nhẵn, màu xanh lục, ít phân nhánh, lá mọc so le, phiến xoan ngược to, dài 12 – 25cm, rộng 5 – 10 cm, cuống lá 3cm, đầu lá nhọn tù, gốc lá nhọn, thương lục trưởng thành có cây cao hơn 1m, có củ mập, to, khá giống với củ sâm, sau khoảng 8 tháng củ có thể to cỡ cổ tay người lớn. Thương lục có chùm hoa đối diện với lá nhưng không gắn trước lá, cao 15 – 20 cm ,5 lá đài trắng, hình cầu dẹt, hạt đen, dẹp, hình thận hay tròn (Theo từ điển cây thuốc Việt Nam – Võ Văn Chi).
Chính vì dễ trồng, mau lớn, có hình dạng bên ngoài và mùi vị sau khi ngâm rượu rất giống mùi nhân sâm nên nhiều người đã đào rễ, cắt lát, phơi khô hoặc để cả củ, dùng ngâm rượu để uống mà hoàn toàn không hay biết là mình đang đưa các chất độc vào cơ thể.
——————————————–
Tính độc của cây thương lục
Theo các sách đông y, thì thương lục là loài cây có độc ở tất cả các bộ phận từ củ, thân, lá và hoa, nghiên cứu dược lý hiện đại cho thấy các loại chất độc, đắng gọi là phytolaccatoxin. Khi cơ thể hấp thu liều lượng nhiều chất trên sẽ có cảm giác tê môi, đầu lưỡi, đau bụng, vã mồ hôi, giãn đồng tử, tăng tiết đờm nhớt, nôn mửa, tụt huyết áp, co giật , liệt hô hấp, hôn mê tim đập nhanh; tinh thần hoảng hốt, nói lảm nhảm và có thể dẫn đến tử vong nếu không kịp thời cấp cứu. Khi bị ngộ độc, nên đưa ngay người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để thực hiện các bước sơ cứu cần thiết trước khi quá muộn.
Ngoài ra các nghiên cứu còn chứng minh trong rễ thương lục có chất steroid saponin, chất này có tác dụng diệt tinh trùng, nhiều muối kali nitrat, acid oxymyristinic,…trái thương lục chứa acid phytolaccic, tanin, sáp, chất béo, pectin, chất nhầy glucose, các protid, anthocyanosid..Trong lá thương lục có glucosid, cũng là độc chất, flavonoid, vitamin C…Thương lục có tác dụng long đàm nhưng không giảm ho suyễn, ức chế với mức độ khác nhau đối với một số trực khuẩn và một số nấm gây bệnh ngoài da; nâng cao tính miễn dịch của cơ thể..
—————————
Sử dụng cây thương lục trong đông y
Trong y học cổ truyền phương Đông, thương lục là vị thuốc được dùng từ rất lâu, theo đó, thương lục có vị đắng, tính lạnh, có độc, vào hai kinh tỳ và bàng quang, có tác dụng thông đại tiểu tiện, trục thủy, tiêu thũng, tán kết; dùng để chữa phù thũng, xơ gan cổ trướng, đại tiểu tiện không thông; viêm loét cổ tử cung, bạch đới nhiều; đinh nhọt và bệnh mủ da.
Hiện nay, thương lục thường dùng để chữa những trường hợp phù nề, ngực bụng đầy trướng, cổ đau khó thở, sử dụng dạng thuốc sắc hoặc thuốc bột, dùng riêng hay phối hợp với các vị thuốc khác, dùng ngoài đắp tại chỗ.
Một số bài thuốc chữa bệnh có thương lục
đầu đinh: thương lục 15 g, bồ công anh 60 g, nấu nước rửa.
————————————–
Trong hầu hết các tài liệu dược học của Việt Nam khi viết về cây thuốc thương lục đều có lưu ý phải rất cẩn thận trong khi sử dụng. Ngoài ra, cần chú ý thương lục là một vị thuốc công hạ mãnh liệt, có thể gây sẩy thai, không dùng cho phụ nữ có thai và người già, người tỳ vị hư nhược. Ngay cả người trai trẻ khỏe mạnh mà dùng nhiều và dùng lâu dài thì cũng tổn thương gân cốt và hại thận.
Hiện trên thị trường có khá nhiều nơi bày bán các bình, hũ rượu ngâm sẵn rất bắt mắt với tên rất mỹ miều như hồng sâm, nhâm sâm hay phòng sâm… mà không hề có nhãn mác tên tuổi, địa chỉ rõ ràng. Thiết nghĩ, người dân ngoài việc đề phòng tránh bị lừa đảo, thì cũng nên kịp thời thông báo cho chính quyền địa phương, cơ quan chuyên môn để có phương án kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, góp phần bảo vệ sức khỏe gia đình và cộng đồng.
Mời các bạn xem video: