Câu hỏi: Nêu đặc điểm hợp đồng quyền chọn, nguyên tắc hạch toán hợp đồng quyền chọn cho mục đích thương mại
- Đặc điểm hợp đồng quyền chọn
– Không bắt buộc các bên phải giao sản phầm.
-Chỉ quy định quyền giao hay nhận, mà không bắt buộc thực hiện nghĩa vụ của mình.
-Người mua có quyền thực hiện quyền chọn hay bán quyền cho người khác hoặc không tiến hành thực hiện quyền chọn mà để cho hợp động tự động hết hạn. Để thực hiện quyền này, khi kí kết hợp đồng người mua phải trả quyền phí (option premium) (quyền phí phụ thuộc vào giá trị nội tại của hợp đồng quyền chọn, giá trị ngoại lai (giá trị thời gian Option Time Value) của hợp đồng quyền chọn, thời hạn đến hạn của hợp đồng quyền chọn,..)
- Nguyên tắc hạch toán
Trong hợp đồng quyền chọn, bên mua quyền chọn được áp dụng kế toán phòng ngừa rủi ro hoặc kế toán quyền chọn sử dụng cho mục đích kinh doanh tuỳ thuộc vào mục đích nắm giữ hợp đồng quyền chọn. Bên bán quyền chọn không được áp dụng kế toán phòng ngừa rủi ro mà chỉ được kế toán quyền chọn sử dụng cho mục đích kinh doanh. Đối với sản phẩm quyền chọn lãi suất và quyền chọn tiền tệ, các doanh nghiệp phi ngân hàng và tổ chức tài chính chỉ áp dụng kế toán đối với bên mua quyền chọn, không áp dụng kế toán đối với bên bán quyền chọn.
1 – Đối với bên bán quyền chọn
1.1 – Tại thời điểm hợp đồng quyền chọn có hiệu lực, bên bán quyền chọn ghi nhận khoản phí quyền chọn thu được từ bên mua và ghi nhận nghĩa vụ phải trả đối với hợp đồng quyền chọn.
1.2 – Khi lập báo cáo tài chính, kế toán căn cứ chênh lệch giữa giá trị hợp lý quyền chọn tại thời điểm báo cáo và giá trị ghi sổ quyền chọn để ghi nhận doanh thu hoạt động tài chính hoặc chi phí tài chính.
1.3 – Khi người mua thực hiện quyền chọn, kế toán phải áp dụng phương pháp kế toán phù hợp với hình thức thanh toán và loại quyền chọn (quyền chọn mua hoặc quyền chọn bán).
– Trường hợp thanh toán trên cơ sở thuần, kế toán phải ghi giảm nghĩa vụ phải trả đối với hợp đồng quyền chọn tương ứng với số tiền trả cho người mua
– Trường hợp có sự chuyển giao hiện vật trong hợp đồng quyền chọn hàng hoá, chứng khoán, kế toán phải ghi nhận doanh thu bán hàng hoá, chứng khoán theo giá trị thị trường của hàng hoá, chứng khoán (đối với quyền chọn bán) và ghi nhận số hàng hoá, chứng khoán mua vào theo giá trị thị trường (đối với quyền chọn mua) đồng thời ghi giảm nghĩa vụ phải trả đối với hợp dồng quyền chọn.
1.4 – Khi hợp đồng quyền chọn hết hạn mà người mua không thực hiện quyền chọn, kế toán ghi giảm nghĩa vụ phải trả đối với hợp đồng quyền chọn và kết chuyển giá trị ghi sổ quyền chọn vào doanh thu hoạt động tài chính.
- Đối với bên mua quyền chọn
a – Tại thời điểm hợp đồng có hiệu lực, bên mua quyền chọn ghi nhận khoản phí quyền chọn đã trả cho bên bán, ghi tăng tài sản quyền chọn.
b – Khi lập báo cáo tài chính, kế toán căn cứ chênh lệch giữa giá trị hợp lý quyền chọn tại thời điểm báo cáo và giá trị ghi sổ quyền chọn để ghi nhận doanh thu hoạt động tài chính hoặc chi phí tài chính. Khi nắm giữ quyền chọn cho mục đích kinh doanh, kế toán không phải ghi nhận riêng rẽ sự thay đổi trong giá trị thời gian và giá trị nội tại của quyện chọn.
c – Khi thực hiện quyền chọn, kế toán phải áp dụng phương pháp kế toán phù hợp với hình thức thanh toán quyền chọn và loại quyền chọn (quyền chọn mua hoặc quyền chọn bán).
– Trường hợp thanh toán trên cơ sở thuần, kế toán phải giảm tài sản quyền chọn tương ứng với số tiền nhận được. Trường hợp này, kế toán không phải xác định riêng rẽ quyền chọn mua hay quyền chọn bán.
– Trường hợp có sự chuyển giao hiện vật, kế toán phải xác định phương pháp kế toán riêng rẽ đối với quyền chọn mua và quyền chọn bán.
+ Đối với quyền chọn bán, ghi nhận số tiền thu được từ việc bán ngoại tệ theo tỷ giá thực hiện quyền chọn (đối với quyền chọn bán tiền tệ); Ghi nhận doanh thu bán hàng hoá, chứng khoán theo giá trị thị trường (đối với quyền chọn bán hàng hoá, chứng khoán)+ Đối với quyền chọn mua, kế toán ghi nhận số tiền phải trả từ việc mua ngoại tệ theo tỷ giá thực hiện quyền chọn (đối với quyền chọn mua tiền tệ); Ghi nhận giá trị hàng hoá, chứng khoán mua vào theo giá trị thị trường và ghi nhận số tiền phải trả theo giá thực hiện quyền chọn (đối với quyền chọn mua hàng hoá, chứng khoán)
d – Trường hợp không thực hiện quyền chọn, kế toán phải ghi giảm tài sản quyền chọn và ghi nhận chi phí tài chính là khoản lỗ từ hợp đồng quyền chọn.