Giữa giá trị trao đổi và giá trị, thì cái nào là hình thức,cái nào là nội dung?
Muốn hiểu được giá trị hàng hoá phải đi từ giá trị trao đổi.
*Giá trị trao đổi là quan hệ tỷ lệ về số lượng theo đó giá trị sử dụng này trao đổi với giá trị sử dụng khác.
Ví dụ: 1 mét vải = 10 kg thóc
Vấn đề là, tại sao vải và thóc là hai hàng hoá có giá trị sử dụng khác nhau, nhưng lại trao đổi được với nhau và lại trao đổi theo một tỷ lệ nhất định? Sở dĩ như vậy, là vì giữa những hàng hoá khác nhau đó có một cái chung. Cái chung đó không phải là vải, không phải là thóc, nhưng nó lại nằm ở trong cả vải và thóc (có trong mọi hàng hóa). Vậy, cái chung đó là gì? Cái chung đó chắc chắn không phải là giá trị sử dụng. Vì mỗi loại hàng hóa khác nhau có giá trị sử dụng khác nhau. Nếu không phải là giá trị sử dụng, thì cái chung đó chỉ còn duy nhất, đó là sản phẩm của lao động mà thôi.
C. Mác chỉ rõ: “Nếu gạt giá trị sử dụng của sản phẩm sang một bên, thì vật thể hàng hóa chỉ còn có một thuộc tính mà thôi, cụ thể là: chúng là sản phẩm của lao động”(1).
Rõ ràng, nếu gạt giá trị sử dụng, gạt bỏ cái bề ngoài của giá trị trao đổi, thì tất cả các hàng hóa đều giống nhau hoàn toàn, đều là những vật kết tinh đồng nhất – đó là sự hao phí lao động của con người được tích luỹ lại. Người ta trao đổi hàng hoá cho nhau chẳng qua là trao đổi lao động của mình ẩn giấu (kết tinh) trong những hàng hoá ấy với nhau. Lao động hao phí để tạo ra hàng hoá chính là cơ sở chung của việc trao đổi.
Trao đổi: 1 m vải = 10 kg thóc, thì người ta hiểu rằng lao động hao phí sản xuất ra 1 m vải bằng lao động hao phí sản xuất ra 10 kg thóc. Lao động hao phí tạo ra hàng hóa đó chính là giá trị của hàng hoá. Sản phẩm nào mà không chứa đựng lao động của con người, thì không có giá trị và không phải là hàng hoá.
Vậy, giá trị của hàng hoá là lao động xã hội của người sản xuất kết tinh trong hàng hoá.
Nhưng hao phí lao động của con người kết tinh trong sản phẩm không phải lúc nào cũng là giá trị. Chỉ trong xã hội có sản xuất hàng hóa, thì hao phí lao động đó mới mang hình thái giá trị. Do đó, giá trị là một phạm trù lịch sử.
Thực chất trao đổi hàng hóa chính là sự so sánh lao động giữa những người sản xuất hàng hoá với nhau. Vì vậy, giá trị biểu hiện quan hệ sản xuất giữa những người sản xuất hàng hoá. Trong trao đổi hàng hoá, quan hệ giữa người với người đã được thay thế bằng quan hệ giữa vật với vật.
=>Giá trị là nội dung, là cơ sở quyết định giá trị trao đổi, còn giá trị trao đổi chỉ là hình thái biểu hiện của giá trị.
*Giá trị của hàng hoá là một thuộc tính của hàng hoá, đó chính là lao động hao phí của người sản xuất để sản xuất ra nó đã được kết tinh vào trong hàng hoá.
*Giá trị của hàng hoá là lao động xã hội của người sản xuất kết tinh trong hàng hoá.
“Lượng” giá trị của hàng hoá do lượng hao phí lao động trừu tượng để sản xuất ra hàng hoá đó quyết định. Hao phí lao động thường được tính theo đơn vị thời gian lao động.
Dựa vào 2 khái niệm trên em cho rằng giá trị trao đổi là hình thức và giá trị hàng hóa là nội dung